Taniqli manbashunos olima, O’zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi akademigi Yusupova Dilorom Yunusovna 1941-yil 21-iyulda Toshkent shahrida ziyoli oilada tugʻilgan.
1958-yilda oʻrta maktabni aʼlo baholar bilan tugatib, Toshkent davlat universiteti (hozirgi OʻzMU)ning Sharq fakultetiga oʻqishga kirgan. 1963-yilda universitetni muvaffaqiyatli tamomlab, shu yildan mehnat faoliyatini Oʻzbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Sharqshunoslik institutida davom ettirgan.

Dilorom Yusupova oʻrta asrlarning yirik tarixchisi va davlat arbobi Fasih Xavofiyning Amir Temur hokimiyatga kelish arafasidan to Temuriylargacha boʻlgan 140 yillik davrni qamrab olgan "Mujmali Fasixiy" nomli asarni fors tilidan rus tiliga oʻgirib, unga mukammal ilmiy izohlar berib, 1980-yil nashr etdi, 2018-yilda esa, bu noyob manbaning toʻldirilgan tarjimasini oʻzbek tiliga chop qildi. U ushbu yirik asarning tarjimasini amalga oshiribgina qolmay, uning ustida chuqur ilmiy tadqiqotlar olib bordi. Ilmiy ishlarining natijalari sifatida 1974-yilda “Mujmali Fasixiy” – Oʻrta Osiyo va Oʻrta Sharq tarixi va madaniyati tarixi manbasi sifatida” mavzusidagi nomzodlik dissertatsiyasini, 2001-yilda esa Xondamir ijodi boʻyicha doktorlik dissertatsiyasini himoya qildi. Dilorom Yusupova hali sharqshunoslikda nomaʼlum boʻlgan qimmatli maʼlumotlarni ilmiy jihatdan tahlil etib, fanni boyitdi va shu davri boʻyicha tarix fanlari doktori ilmiy darajasini oldi.

Dilorom Yusupova koʻp yillik mehnatlari natijasida 2011-yilda “Mehnat shuhrati” ordeni, 2021-yilda “ koʻkrak nishoni bilan, 2023-yil “Oʻzbekiston Respublikasida xizmat koʻrsatgan yoshlar murabbiysi” faxriy unvoni bilan taqdirlangan.

Akademik Dilorom Yunusovnani bugungi tavallud ayyomi bilan O’zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi jamoasi nomidan muborakbod etamiz. Ilm atalmish bu mashaqqatli yo’lda yana uzoq yillar sobitqadamlik bilan mamlakatimiz ilm-fani rivojida o’z hissalarini qo’shishda, yoshlarga ilm ziyosini taratishda charchamasliklarini tilab qolamiz!

Xorazm Ma’mun akademiyasi Ijtimoiy-gumanitar fanlar bo‘limi tomonidan “Xiva xonligi voqeotlari” (Birinchi kitob va Ikkinchi kitob) deb nomlangan kitob nashr qilindi.

Ushbu kitobda Xiva xonligi hududida XVII – XIX asrlar va XX asr boshlarida bo‘lib o‘tgan tarixiy voqeotlar, xonlik hududida kechgan hayotiy jarayonlar o‘sha davrlarda ijod qilgan Xorazm tarixnavisligining yetuk namoyondalari Xiva xoni Abulg‘ozi Bahodirxon va uning farzandlari, Xiva xonligi miroblari shoir, tarixchi va tarjimonlar Shermuhammad Munis, uning zamondoshi va yaqin qarindoshi Muhammad Rizo Ogahiy, shuningdek, tarixchi va tarjimon Muhammad Yusuf Bayoniylar tomonidan Xiva xonligi va xonlari tarixini yorituvchi noyob tarixiy asarlari hamda mualliflar tomonidan mahalliy va xorijiy nashrlarda chop etilgan maqolalar orqali yoritilib beriladi.

Kitob oliy o‘quv yurtlari talabalari, doktorantlar, tadqiqotchilar, maktab o‘quvchilari, shuningdek, Xiva tarixiga qiziquvchi keng omma uchun mo‘ljallangan.